Lengua Mayo

Ju Direkkion General Kulturas Populares

Por: Armanda Vega Buitimea

dazante-venado-mayo-rodeado-por-gente-de-su-comunidadJu Direkkion General Kulturas Populares (DGCP) Konsejo Nasional Kultura entok Arte beja senu takawa ama gos mamni wasukte ika tayatuaka, kaa a lutinake bechibo, watem a tayatua entok jachin sime waka yolem tukapo aman itom bojoriawi imi mejiko buiarapo.

iari bechibo yaari ka a taaru bechibo entok watem a tayatuanake itom a bojoriapo amani yoori joarampo, entok ket yolem joarampo jun´ne.

Ikari bojoria jachin sime batorim nawa bojorianakepo amani entok ket jume yori yaut´ram jiba emo yoreka entok al´leaka nawa et’tejoanake, sime waka bejresi machik bem jipurewi imi itom aniapo.

Jachin a bichapo amani juka tekilta imi aniapo a weriawi jiba naw et´tejoasaka, jachin joarapo ut’tesi a bejriakawi, jachin yolemtukapo aman ut´terata yanake entok imi aniapo a tayanake entok a yorinake jachin yolem antuawamta bem bojoriawi entok, ket jume wew´wepul yolemem. Imi aniapo tuisi a taaya entok a yoore jachin wew´wepulam a bojoriawi entok inel ket jume batorim imi aniapo tekipanuawa simem nanalaisi emo bin´nake bechibo.

Imi yori yaut´rapo ime ama naw tekipanua ut´tesi bejresi machime, ineli ju museo nacional kulturas Popularesta benasi entok sime waka tekil jiosterita imi eria bechibo Alberto Beltranpo, Ineli ket senu takawa Unidades RegionaIim Kultura Populares jabuek ime imi buiarapo orek baja Kaliforniapo, Chiapampo, Chihuahuapo, Koawila, Durango, Guerrero, michoakan, morelos, nuevo león, oajakapo bajika ayukut, puebla, keretaro, kintana Roo, Soonorapo, berakruspo bajika ayukut entok yukatampo.

Jiba sime waka ito bechibo bejresi machik imi erenianake entok Uneskotamak inel a luturia yalataka, iri yori yaut´ra ineli wew´wepul jiosiam bitchime wate aniapo jomem inel a tuu yabareka entok imi nawa kimanake entok wame tuisi jita tayammek nawa yanake, imi tetekiakamewi, inel ket naw jita jojoame, jita joonake. Ineli ket promotor kulturalim yori yaut´rapo tekipanuame entok kia bempolayka jun´ne jachin a bichapo a yanake, a jineunake entok jachin bem a suayanakewi sime waka imi mejiko buiarapo ayukawi.

Direkkion de Desarroyo Interkultural

Ikari yabareka eyya sime waka yori antuawamta entok yolem antuawamta bojoriame ut´terata yanake waka ame bechibo bejresi machik tayatuabareka a buruakawi sime waka yolemtukapo aman entok jachin imi aniapo itom a weriapo entok ket iri itom tayatebo, turirata yabareka eyya entok ket sime bem yolem tukapo aman jiba naw a bojoria bareka enake inelisum che tuisi naw a werianake.

Imi nateka tekipanua iri programa Desarrollo Integral jume kulturas buere joarampo entok joara yoremepo (PRODICI) tii tewak, bejasu tuisi bejresi machisi burum ania. Yolem joaram imi wamsu sime yolem antuawame bojoriawa entok tabuik watek jita jowa, ito nasuk tuisisu yun jita ayuk bejresi machika.

Ineli ika bojoria koordinasion de programa Nasional arte popularta iari bechibo a tayatua entok ket iari bechibo a tayatua entok ket che aw bururiasime, bat bicha a bojorianake, ut’terata a mak´nake, a tayatebo entok ket sime yolem antuawamta bojoria naa chibejtiasime, jiba ban´nataka nateka a bojoriawapo amani entok ket a jineubareka eyya waka itom tekipanuawi entok ket jiosteripo aman itom jipurewi.

Direkkion de promosion e inbestigasion

Ket a bitcha jachin ika tekilta watem tayatuanake, jiosteripo aman tekilim a yarianake entok sime waka D.G.C.P. bojoriapo amani, jachin bem amemak a natenakewi wame batorim jita tekipanuame yori joarapo entok kia yolem joarapo jun´ne iri tekil tuisi mek´ka yuuma jiba bem a bojoriabarepo aman a werianake entok ket jume unidades Kultura Populares imi buiara aniapo ut´terata yanake jiba wame ikay tekipanuamta aniabareka enake entok ket jume promotor Kulturalim.

Ika tekilta yanake sime waka jiosterita jiosiapo aman watem tayatuasime ju DGCP, entok inel ut´terata a mak´ka entok inel a tayatebo sime waka yolemtukapo ama bojoriawawi, imi aniapo, iri sime imi aikai jum sentro Alberto Beltranpo.

Direkkion de desarrollo regional entok munisipal

Iri am ania entok am tejwasime jak wam junel ut´terata aman nunake bechibo jume unidades regionalim ineli ket. Yori yaut´ram kulturas popularespo orekame ayuk wew´wepul buiarapo sime mejikopo, imeri enriapo ut´tesi bejresi machi bueytuk simeta jachin yolemtukapo am itom bojoriawi.

Ineli ket am ania wame jita ara joame entok wame jita yolem antuawamta tayame inelim nawa tayasime entok jachin bem a tekipanuanakewi, jita bem at´tianakewi entok jachin wew´wepul tekilta bem nakewi inel a tayatebonake entok ut´terata a maknake sime waka itom jipurewi. Ineli ket jum sentro internasional dibersidad kulturaltamek tekipanua jum chiapampo entok jum sentro de artes indigenapo takilhsukut berakruspo.

Ineli ket imi nateka ika tekilta bojoria programa de apoyo a las Kulturas munisipales entok komunitaria (pacmyc ta), imi mejiko buiarapo wa yaut´ra imi katek entok wew´wepul buiarapo aman anía wew´wepul batorim tekiltat am yanake bechibo.